Το περασμένο έτος, η ανταγωνιστικότητα αναβαθμίστηκε μεταξύ των προτεραιοτήτων της ΕΕ στις ευρωπαϊκές πολιτικές και κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει τη σημασία της για το μέλλον της ΕΕ.
Η ανταγωνιστικότητα αποτέλεσε βασικό θέμα στην ετήσια ομιλία για την κατάσταση της Ένωσης που εκφώνησε η πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους. Η κ. von der Leyen δεσμεύθηκε να πράξει ό,τι είναι αναγκαίο για την υπεράσπιση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της Ευρώπης.
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες δυσκολεύονται να προσλάβουν ειδικευμένο εργατικό δυναμικό, η κανονιστική ρύθμιση βασικών τομέων είναι αυστηρότερη από ό,τι στις άλλες ανταγωνίστριες χώρες, δηλαδή τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα, οι επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη είναι χαμηλότερες, οι δε υλικές και ψηφιακές υποδομές περιορίζουν το εμπόριο και την οικονομική ανάπτυξη. Οι ανωτέρω προκλήσεις είναι ευρέως γνωστές και έχουν τεκμηριωθεί σε πολλές μελέτες.
Η κ. von der Leyen ανέθεσε επίσης στον Mario Draghi, πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, να υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις σχετικά με το πώς μπορεί να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Τούτο αποτελεί θετικό βήμα. Ωστόσο, οι σωστές προτάσεις δεν επαρκούν, πρέπει επίσης να υπάρχει πολιτική βούληση και ικανότητα εφαρμογής τους.
Η ΕΕ έχει θέσει ως στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της επιρροής της στον κόσμο, αλλά υστερεί ως προς την ανταγωνιστικότητα που απαιτείται για την επίτευξη αυτού του στόχου. Το μερίδιο της ΕΕ στην παγκόσμια οικονομία προβλέπεται να μειωθεί σταθερά από σχεδόν 15 % σε μόλις 9 % έως το 2050.
Επομένως, είναι επιτακτική ανάγκη να βελτιωθούν η παραγωγικότητα και η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Για τον σκοπό αυτό, η ΕΕ πρέπει να εγκρίνει ένα θεματολόγιο ανταγωνιστικότητας το οποίο, σύμφωνα με τις αρχές της ενιαίας αγοράς και της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς, θα είναι μακρόπνοο, σαφώς καθορισμένο και συντονισμένο, και θα προωθεί την ευημερία των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, βελτιώνοντας την ικανότητά τους να καινοτομούν, να επενδύουν, να συναλλάσσονται και να ανταγωνίζονται στην παγκόσμια αγορά για το κοινό όφελος, καθώς και να ωθούν τη μετάβασή μας προς την κλιματική ουδετερότητα. Αυτό είναι απαραίτητο όχι μόνο για τη διασφάλιση της ευημερίας, της καινοτομίας, των επενδύσεων, του εμπορίου και της ανάπτυξης στο μέλλον, αλλά και για τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας όπως και για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι εταιρείες της ΕΕ έχουν σαφείς προσδοκίες από αυτή τη νέα δυναμική και ζητούν την επαναφορά της ανταγωνιστικότητας σε ένα ευρύτερο οικονομικό και κοινωνικό μακροπρόθεσμο πλαίσιο.
Η ΕΟΚΕ εργάζεται για τον εντοπισμό των παραγόντων και των φορέων που επηρεάζουν τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα και οι οποίοι πρέπει να εξετασθούν στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου οράματος. Έχουμε εργαστεί για τα οικοσυστήματα ανταγωνιστικότητας με τη φιλοδοξία να εξηγήσουμε στην Επιτροπή ποιοι δείκτες χρήζουν περαιτέρω ενίσχυσης ή συμπλήρωσης.
Mια βασιζόμενη στην εκάστοτε χώρα επομένως προσέγγιση για την αξιολόγηση των ζητημάτων και του τρόπου αντιμετώπισής τους φαίνεται να αποτελεί κρίσιμη πτυχή την οποία η Επιτροπή δεν έχει εξετάσει επαρκώς στις δύο ανακοινώσεις της σχετικά με τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα.
Γενικότερα, η Επιτροπή έχει καταρτίσει κατάλογο 17 παραγόντων επιδόσεων που πρέπει να αξιολογούνται ετησίως με βάση τις 9 διαστάσεις της ανταγωνιστικότητας που προσδιορίζει. Ωστόσο, είναι επίσης αναγκαίο τα μεν κράτη μέλη να τις σέβονται πλήρως, η δε Επιτροπή να διαθέτει τα κατάλληλα μέσα επιβολής ώστε να τα υποχρεώνει να το πράξουν. Αυτό ακριβώς ζητούμε.
Όσον αφορά τους δείκτες, τα ακόλουθα κατατάσσονται ψηλά στον κατάλογο:
- Πρόσβαση στη χρηματοδότηση, με εύλογο κόστος, χωρίς όμως να ζημιώνονται οι μελλοντικές γενιές.
- Όσον αφορά τις δημόσιες υπηρεσίες και τις υποδομές ζωτικής σημασίας, πρέπει να επενδύσουμε και να μετρήσουμε καλύτερα αυτές τις επενδύσεις. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνουμε έξι παραμέτρους αξιολόγησης.
- Όσον αφορά την έρευνα και την καινοτομία: η ενίσχυση της συνεργασίας, είτε δημόσιου/ιδιωτικού, περιφερειακού ή παγκόσμιου χαρακτήρα, είναι ζωτικής σημασίας.
- Όσον αφορά τα δίκτυα δεδομένων και την ενέργεια, η ασφάλεια, οι τιμές και η κλιματική ουδετερότητα είναι οι λέξεις-κλειδιά.
- Όσον αφορά την κυκλικότητα, ο ρόλος της ΕΕ δεν χρειάζεται πλέον να αποδειχθεί, αλλά πρέπει να δώσουμε προσοχή στην εξισορρόπηση του ανταγωνισμού μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης.
- Το νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ για την ψηφιοποίηση αποτελεί πρόδρομο: συνδεσιμότητα, τεχνητή νοημοσύνη, δεδομένα κ.λπ. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση της εξισορρόπησης των ανθρώπινων πτυχών με τις υποσχέσεις της ψηφιακής τεχνολογίας.
- Η εκπαίδευση και η κατάρτιση πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται στις δημογραφικές και κοινωνιολογικές προκλήσεις.
- Τέλος, από άποψη στρατηγικής αυτονομίας και εμπορίου, οι εξαρτήσεις μας είναι οι αδυναμίες μας. Οι επιχειρήσεις πρέπει να αναδιοργανωθούν, η δε ΕΕ πρέπει να παράσχει ένα ευνοϊκό πλαίσιο για την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης.
Τέλος, όσον αφορά την ενιαία αγορά, επαναλαμβάνουμε σθεναρά την ανάγκη τα κράτη μέλη να τηρούν τους κανόνες του κοινοτικού κεκτημένου και τις αρχές των Συνθηκών. Πρέπει να μην υπάρχουν περισσότερα εμπόδια και να υπάρξει πραγματικός έλεγχος. Οι κυβερνήσεις της ΕΕ πρέπει να έχουν την πολιτική βούληση να εφαρμόζουν όσα διαπραγματεύονται στις Βρυξέλλες, η δε Επιτροπή πρέπει να είναι σε θέση να εργάζεται με διυπηρεσιακές υπηρεσίες και όχι με στεγανά, κάτι που εντείνει τις ασυνέπειες. Αυτά ακριβώς χρειαζόμαστε.
Δεν πρόκειται να σταματήσουμε να το τονίζουμε.
Στο πλαίσιο αυτό, ας βασιστούμε στις Βρυξέλλες για τα αποτελέσματα των ελέγχων ανταγωνιστικότητας και ας χρησιμοποιήσουμε περιφερειακούς βιομηχανικούς συνεργατικούς σχηματισμούς σε εθνικό επίπεδο. Υπάρχουν εργαλεία, ας τα χρησιμοποιήσουμε.
Λιγοτερα